Niemal każdy z nas podaje listę książek, z których uczniowie będą korzystać w ciągu roku szkolnego. Nasi uczniowie zaopatrują się w podręczniki i zbiory zadań. Czy jednak faktycznie korzystają z nich w trakcie roku szkolnego? Niestety, praktyka pokazuje, że często nie. Podręczniki leżą na półce w domu, a uczniowie korzystają wyłącznie z informacji przekazywanych na lekcji, korzystając głównie ze zbioru zadań. Wielu nauczycieli spotkało się także z sytuacją, w której uczeń, zapytany o materiał z ostatniej lekcji po jednodniowej nieobecności, odpowiada: Nie było mnie wczoraj na matematyce. Sami również nie zawsze sięgamy po podręcznik na lekcjach. Nowy temat, rozwiązywanie zadań, „pigułka” wiedzy z dzisiejszej lekcji — to często wystarcza.
Czym zatem jest podręcznik?
Podręcznik do matematyki to antologia, nie Biblia. Nie jest absolutnym i niezmiennym źródłem prawdy, lecz raczej zbiorem różnych perspektyw i informacji. Podobnie jak antologia, prezentuje wybrane fragmenty wiedzy na dany temat: definicje, metody, przykłady i zadania, które autorzy uznali za najważniejsze do realizacji materiału. Jest wizją autorów na temat tego, jak, co i w jakiej kolejności przekazywać, ale nie stanowi ostatecznego i jedynego źródła wiedzy. Podręcznik oferuje tylko pewien wycinek wiedzy, prezentując go zgodnie z założeniami i stylem autorów.
Od czego zacząć pracę z podręcznikiem?
Pierwsza lekcja w nowej szkole to świetna okazja, aby pomóc uczniom poczuć się swobodniej i zbudować podstawy do dobrej atmosfery oraz skutecznej nauki. Oto jak pomagam im uporządkować sprawy w nowym miejscu.
- Oglądamy podręcznik z uczniami, sprawdzamy spis treści, czego będziemy się uczyć. Na podstawie wypowiedzi uczniów zapisuję na tablicy, co ich najbardziej interesuje, co wydaje się trudne, co będzie dla nich wyzwaniem. Uczniowie szukają też zagadnień, o których już coś wiedzą i chcieliby się dowiedzieć czegoś więcej. Sprawdzamy także, które tematy będą przydatne w życiu codziennym.
- Analizuję z uczniami podręcznik, użyte w nim symbole i tajemnicze znaki. Wyjaśniam, jaka będzie kolejność tematów. To dla nich ciekawe, ponieważ ucząc z podręcznika OW K.Pazdro, zaczynam od geometrii, a następnie przechodzimy do ostatniego działu – trygonometrii kąta ostrego. Taki nietypowy układ tematów może na początku zaskoczyć, ale jest konieczny, ponieważ na fizyce uczniowie będą potrzebowali znajomości sinusów i cosinusów do obliczania sił. Dzięki temu podejściu będą lepiej przygotowani do wykorzystania matematyki w praktyce. Pamiętajmy, nie realizujemy podręcznika, tylko podstawę programową
- Ucząc na lekcjach, zawsze odnoszę się do podręcznika i do zawartych tam informacji. Zwracam uwagę na informacje zestawione w tabelach, grafiki, oczywiście definicje, twierdzenia i własności, a także ważne informacje wyróżnione w tekście innym kolorem. Korzystamy z przykładów, które pomagają uczniom zrozumieć materiał i pokazują, jak stosować teorię w praktyce. Jednocześnie zachęcam ich do samodzielnego uczenia się i odkrywania kolejnych treści – podręcznik jest dla nich nie tylko pomocą na lekcji, ale i narzędziem, z którego będą korzystać w domu.
Podręcznik jest cennym narzędziem, które może wesprzeć zarówno nauczyciela, jak i ucznia w procesie nauki – warto z niego korzystać regularnie i świadomie. Zachęcam do częstego sięgania po podręcznik na lekcjach, aby pokazać uczniom, że jest on nie tylko źródłem zadań, ale może być drogowskazem w zdobywaniu wiedzy. Aktywne korzystanie z podręcznika rozwija w uczniach umiejętność samodzielnego uczenia się i pozwala im czerpać z pełni materiału, a nie tylko z „pigułki” wiedzy przekazanej na lekcji.
Ważna uwaga:
Jestem autorem i właścicielem wszystkich tekstów, zdjęć, rysunków, infografik i wykresów na tym blogu, za wyjątkiem kilku, przy których podałam źródło, albo tych, które są rozpowszechniane na licencji Creative Commons. Jeśli chciałabyś lub chciałbyś skopiować treści tu umieszczone i wykorzystać je, w literaturze swojej pracy umieść źródło w postaci linka do strony, z której zostały przez Ciebie pobrane. Korzystaj z umieszczonych tu informacji i obrazów, ale nie podpisuj się pod nimi swoim nazwiskiem.